Evttohus NBK dáidagiid gaskkusteames

Go dáiddačájáhus lágiduvvo de lea dehálaš ahte leat lihtodan buriid šiehtadusaid mat muddejit dili gaskal dáiddára ja čájáhusbáikki. Jus čájáhusbáiki ii leat ráhkadahttán iežas soahpamušaid, de sáhttibehtet geavahit soahpamušaid mat leat gávdnamis liŋkkas mii lea bajábealde.

Čájáhusšiehtadus man Norgga Dáiddasearvvit lea čállán

Muitte ahte galgá álot leat čadni soahpamuš gaskal čájáhusbáikki ja dáiddára (iid), ja ahte goappaš bealit leat ožžot goabbatge gáhppálaga. Máŋga dáiddasearvvit leat hábmen iežaset čájáhusšiehtadusaid mat leat heivehuvvon dáiddasearvvi dilálašvuođaide. Dáiddasearvvit geain ii leat dákkár šiehtadus, sáhttet geavahit standárdašiehtadusa, man Norgga Govvadáiddárat(NBK), Norgga Dáiddaduojárat (NK) ja Norgga Dáiddasearvvit leat dohkkehan.

Vuovdinšiehtadus man Norgga Dáiddasearvvit lea čállán

Muitte ahte vuovdišiehtadus galgá leat njealji gáhppálagas. Sihke oasti, dáiddasearvi, dáiddáriid ja Govvadáiddáriid veahkkefoanda – BKH (doppe gos dát lea áigeguovdil) galget oažžut ovtta gáhppálaga guhtege. Dáidda mas vuovdinsupmi lea badjel 2 000 ruvnno, de galgá 5 % máksojuvvot Govvadáiddáriid Veahkkefondii

Luoikkaheapmi man Norgga Dáiddasearvvit lea čállán

Máŋga dáiddaservviin leat iežaset dáiddačoakkáldagat, maid láigohit suohkaniidda ja fitnodagaide. Dát sáhttá leat buorre liigedienas, muhto muitte ahte gánnáha čállit soahpamuša mii čielggada ovddasvástádusdilálašvuođa luoikkaheami oktavuođas. Sihke láigoheaddji ja luoikkaheaddji galgaba goabbáge oažžut šiehtadusgáhppálaga.

Riikkaidgaskasaš soahpamušaid mielde lea govvadáiddáriin vuoigatvuohta fievrridit iežaset dáidaga rastá riikkarájáid almmá tuollu máksimis. Spiehkastaga vuolggasadji lea jagi 1948 Firenze soahpamuš. Dát lea UNESCO-soahpamuš kulturlonohallamiid birra. Ahte govvadáidagis, mii lea kulturbuorri, ii galgga dárbbašit máksit tuollu čállojuvvui riikkaidgaskasaš gávpesoahpamušortnegii, Brussel Customs Convention. Dán lea máŋgii dárkkistuvvon WTO-šiehtadallamiin ja spiehkastat nannejuvvui The Istanbul Convention (1990) bakte. Spiehkastat eaktuda ahte lea dáidda mii galgá čájehuvvon iige dáidda mii vuosttažettiin galgá vuvdojuvvot, muhto soahpamuša lasáhusas  rahppojuvvo vejolašvuohta maiddái vuovdit. Dát lea riikkaidgaskasaš soahpamušat eaige válddahala lassiárvodivada LÁD (lassiárvodivat, momsa, TVA, VAT). LÁD lea nationála gávpejođošvearru ja njuolggadusortnet rievddada riikkas riikii. Dábálaččat lea nu ahte lea juohke ovttaskas riikka čájáhusbáiki mii šaddá várret dahje dáhkidit vejolaš LÁD-árvvuid. Dábálaččat LÁD-čuolbmabealli dušše čuožžila go lea sáhka vuovdinčájáhusas.

Váikko lea dákkár riikkaidgaskasaš soahpamušortnet de dávjá váttisvuođat čuožžilit go lea johtimin dáidagiin riikkarájáid rastá. Eai buot tuollárat dovdda njuolggadusaid ja báikkálaš LÁD-njuolggadusat sáhttet dagahit váttisvuođaid. Danin lea dárbbašlaš rádjet buori áiggi dákkár sáddehusaid vai lea áigi čovdosiid gávdnat go váttisvuohta čuožžila. Go lea dáidda mii galgá sáddejuvvot nuppi riikii, de lea dehálaš ahte sáddehusbáhpiriin čielgasit boahtá ovdan ahte lea dáiddačájáhusas sáhka ja ahte dát dáidda fas galgá máhcahuvvot álgoriikii maŋŋil go čájáhus lea loahpahuvvon. Tuollotariffa sajádat 97.01 flg regulere makkár dáidaga sáhttá tuollu haga buktit Norgii. Dáidaga man sáhttá buktit Norgii almmá máksimis tuollu, sáhttá buktojuvvot Norgii iige dárbbaš máksit lassiárvodivada go lea dáiddár ieš guhte dáidaga buktá. Gávdnojit maiddái fievrridanfitnodagat geat máhttet hálddašit dáiddasáddehusaid. Váikko lea divrras bálvalus, de sáhttá álkidahttit sin čehppodaga ávkkástallat. Dábálaččat fievrridanfitnodat vállje sáddet dáidagiid oktan duollodokumeanttaiguin.

Maiddái fertet rávvet dáiddáriid hábmet iešdieđáhusa (eŋgelasgillii) mas boahtá ovdan son dat lea dáidagiid dahkki ja oamasteaddji.

Vižžojuvvon NBK siidduin

Dá lea soames ávkkálaš čujuhusat:

Tuollotariffa, sajádat 97:
http://www.toll.no/templates_TAD/GuideArticle.aspx?id=196118&epslanguage=no
http://www.toll.no/templates_TAD/Tolltariffen/Chapter.aspx?id=278821&epslanguage=no

Tuollotariffa, Sajádat 58:
http://www.toll.no/templates_TAD/Tolltariffen/Chapter.aspx?id=262395&epslanguage=no#

Láhkaásahus lassiárvodivatláhkii (lassiárvodivat láhkaásahus)
§ 1-3-2. Dáidagat
http://www.lovdata.no/for/sf/fd/td-20091215-1540-001.html#1-3-2

Kulturmomsalávdegoddi
14.2 Doaibmi dáiddárat
http://www.regjeringen.no/nb/dep/fin/dok/nouer/2008/nou-2008-7/15/2.html?id=503984

Viežžan NBK siidduin

Honorárameroštallan dáiddalaš bargguid ja prošeaktaohcamušaid oktavuođas
Iešheanalaš ealáhusdoalli dáiddáriin ferte juohke áidna ieš mearridit hatti iežas bálvalusain. Lassin ávnnasgoluide, ferte maiddái meroštallat diibmomeari ovdabargui/jurddariđđui, prošeavtta čađaheapmái ja hálddašeapmái. Lassin dasa ahte lea dihtomielalaš makkár árvu bidjá iežas bargui, de lea maiddái ávkkálaš dovdat oaivadeaddji  ja gustovaš hattiid. Gilvoláhka gieldá almmuheames oaivadeaddji vuolimus hattiid, ávžžuhusaid “gáibideames dohkálaš mávssu” ja sullasaš dieđuid. Váilevašvuođa dihte lea BKHF

NEAVVAGAT JA ČUJUHUSAT

Meroštallan diibmohatti

Frilansweb.no  lea almmuhan kalkuláhtora mas sáhttá rehkenastit man ollu diibmobálkká berret gáibidit barggus: Kalkuláhtor

Bálká vrd. honorára ealáhusas

Nu go eará ealáhusdoallit fertejit maiddái dáiddárat meroštallat alibuš mávssu ealáhusdoaimmas go barggu ovddas maid dábálaš bálkábargi dahká. Dán son dahká danin go son ii oaččo buhtaduvvot goluid iežas kánturgoluid jna., go ii oaččo luopmoruđaid, go ii leat dáhkádus iige seamma vuoigatvuođat go mat bargiin leat, muhto dattetge ferte máksit lasihuvvon oadjodivada. Ealáhusdolliin ii leat riekti oažžut buohcanruđaid vuosttaš 16 beivviid ovddas. Maŋŋil dan oažžu dušše 65%. Loga eanet erohusaid birra gaskal bálkábargiid ja ealáhusdolliid dás.

Go honorára ii máksojuvvo bálkán muhto honoráran ealáhusdolliide de barggaheaddji ii dárbbaš máksit ea.ea. buohcanruđaid, luopmoruđaid ja bargoaddidivada. Dát dagaha ahte barggaheaddji seastá unnimusat 30%. Jus galggaš buhtadit earret eará lasihuvvon oadjodivada, dáhkádusa, bargoneavvuid- ja kontordoibmii de ealáhusdoalli dábálaččat šaddá gáibidit duppalit dábálaš bálkámeari ektui.

Performancekunst.no: Bálkáhit neavttašandáidaga
Stáhta mátke-, biebmo- ja idjasaji máksomearit

Oaivadeaddji máksomearit diimmuid mielde máksámuš go oahpaha alit oahpahusas (FUOM! 2004):
– Álkes oahpahus: kr 310 juohke oahpahusdiimmus.
– Standárdaoahpahus: kr 545 juohke oahpahusdiimmus.
– Earenoamáš oahpahus: kr 800 juohke oahpahusdiimmus.
(Oahpahusbarggu máksomearit  ledje čállojuvvon Stáhta Bargiidgiehtagirjái gitta jagi 2004 rádjai. Das rájes lea gaskamearálaš bálkálassáneapmi stáhtas leamašan sullii 5 %. Dát máksomearit dulkojuvvojit bálkámearrin (oktan ráhkkanemiin) go doaimmaha oahpahusa diibmodásis, iige máksámuššan iešheanalaš ealáhusdolliide. Buohtastahttimii diehtun sáhttet logaldallama honorárat Dáiddaallaskuvllas Bergenis leat gaskal 2 000 ja 2 500 kr). NBK-miellahtut  sáhttet searvat miellahttun Dutkanlihttui  vuoliduvvon haddái. Dát organisašuvnnat gullet nubbi UNIO:i ja nubbi ges LO:i ja sis lea dakko šiehtadusat stáhtain ja suohkaniiguin. Dát lea relevánta ea.ea. sidjiide geat ollu oahpahit skuvllain.

Honoráraoassi prošeaktaohcamušaid oktavuođas
Lea dehálaš oainnusmahttit man olle duođai máksá go lágida čájáhusaid ja prošeavttaid. Lassin ávnnasgoluide de ferte prošeavttas maiddái rehkenastit diibmomeari ovdabargui/jurddariđđui, ja prošeavtta čađaheapmái ja hálddašeapmái. Maiddái bajit dásis lea dehálaš oainnusmahttit man ollu duođai máksá buvttadit dáidaga juolluduvvon doarjagiid sturrodaga ektui. Jus boahtte áiggis galggaš doaivva ahte várrejuvvojit eanet ruđat govvadáidagii, de fertet čájehit sihke ruhtadárbbu  ja goluid.

Relevánta máksomearit lávdegottiin
Vuolábealde leat ovdamearkkat ja oasit máksomeriin ja soahpamušain mat sáhttet leat vuolggasadjin go mearridit hattiid:

Norgga Govvadáiddárat / Kultur- ja girkodepartemeanta
Bagadallit čiŋahanáššiin (čakčamánu 2012): 558,- diibmui.

Stáhtas
Buhtadas stáhtalaš lávdegottiin (2011):
Jođiheaddji: kr 475 diibmui
Eará miellahtut: kr 360 diibmui
Buhtadas iešheanalaš ealáhusdolliide stáhtalaš lávdegottiin:
Bargu čoahkkimiin: kr 990 diibmui
Čoahkkinráhkkaneapmi: kr 360 diibmui
(Oaivadeaddji máksomeari vižžojuvvon Stáhta Bargiidgiehtagirjjis 2011

Riikkakonseartat
Juohke konseartabeaivvis go leat mátkkis (2007): kr 2.232
(Ráhkkaneaddji bargu, prošeavtta hábmen jna. boahtá lassin)
Kultuvrralaš skuvlalávka Hordalánddas lea soames oktavuođain váldán vuođu riikkakonseartta máksomeriin.

Norgga Girječálliidguovddáš (Forfattersentrum)
Unnimus máksomearit go bargá skuvllain (2011):
Eaŋkildiibmu klássalanjas (30 oahppi): kr 1.490
Duppaldiibmu klássalanjas: kr 1.990
Eará máksobarggut:
Lohkan jna. gitta 30 min: kr 1.490
Lohkan ja eará oasálastin badjel 30 min: kr 2.490

BONOs máksomearit
Norgga Journalisttasearvvi luođubargiid máksomearit
(Oassi vuolimus máksomeriin jagi 2008)
Teaksta: kr 560 diibmui (unnimus honorára: kr 1.090)
Govven: Standárda honorára juohke govas: kr 1.450 rájes
Govvenbarggu diibmohaddi: 2 diimmu rádjai: kr 1.950
Badjel guokte diimmu bargu: kr 560  diibmui
TV: Gárvásit redigerejuvvon ođasášši guhkkodat gitta 1 min ja 30 sek. rádjai kr 8.540
Gárvásit redigerejuvvon feature tv-bihttá gitta 2 min ja 30 sek rádjai: kr. 11.000
Diibmohaddi TV/rádio bargguin: kr. 560

Erohus bálkábargi ja iešheanalaš ealáhusdoalli gaskkas
Lea erohus honorára sturrodagas mii máksojuvvo ealáhusdolliide ja bálkká mii lea mearriduvvon bálkábargiide. Doarjjamearit lea alibut iešheanalaš ealáhusdolliide, danin go iešheanalaš ealáhusdoallit eai oaččo máksojuvvot goluid iežas kantuvrii eaige bargolatnjii, luopmoruđaide, dáhkádusaide dahje bargiidvuoigatvuođaide. Iešheanalaš ealáhusdolliin ii leat riekti oažžut buohcanruđaid vuosttaš 16 beivviid ovddas. 17 beaivvi rájes ožžot sii dušše 65%.

Gihppaga Bargi dahje iešheanalaš ealáhusdoalli man Vearroetáhtta lea almmuhan gávnnat dás

Dása gávnnat vástádusaid gažaldagaide buohcanruđaid birra, vuoigatvuođaid ja geatnegasvuođaid mat guske iešheanálaš ealáhusdolliide ja čohkkejuvvon dieđuid dehálaš mearrádusaid birra.

Váhnenruđat riegádahttimis
Váhnenruđat galget sihkkarastit dietnasa riegádeami oktavuođas. 2008 suoidnemánu 1.beaivvi rádjai lei iešheanalaš ealáhusolliin riekti oažžut dušše 65 % buhtadusa dietnasa ektui váhnenpermišuvnna oktavuođas, ja sii šadde oastit iežaset dáhkádusa jus galge oažžut seamma  mađe ruđaid go dábálaš bálkábargit. Váldonjuolggadus dál lea ahte buohkat galget oažžut 100 % buhtadusa. Dattetge ferte leat leamašan bargonávccalaš unnimusat guhtta mánu maŋimus logi mánus ovdal go váldá permišuvnna, jus galggaš oažžut váhnenruđaid. Láhka rievdaduvvui 2009 suoidnemánu 1. beaivvi ja 2011 suoidnemánu 1. beaivvi rájes. Seamma áigodaga rájes lea maiddái iešheanalaš ealáhusdolliin riekti oažžut riegádahttinruđaid.

Dieđut NAV:s gávnnat dás

Bargguhisvuođaoadju
Jus galggat olahit vuoigatvuođa oažžut beaiveruđaid de lea eaktun ahte dieđihat ahte leat barggu haga, ja aktiivvalaččat ozat bálkádietnasa buhtadusa NAV:s. Beaiveruđaid meroštallan jna. dahkko du mannán jagi dietnasa mielde. Beaiveruđat meroštallojuvvojit du buoremus bálkádietnasa mielde, juogo dan mielde mii dutnje lea máksojuvvon maŋimus loahpahuvvon kaleandarjagi, dahje gaskamearri golmma maŋimus loahpahuvvonkaleandarjagiid ovdal dan beaivvi go beaiveruđaid gáibádus ovddiduvvo (2013). Dábálaččat ferte miehtat váldit barggu vaikko gos riikkas.

Váldoeavttus jus galgá oažžut beaiveruđaid lea ahte:

• Bargoáigi lea oaniduvvon unnimusat 50 proseanttain.
• Ohcci ferte leat duohta bargoohcci.
• Ohcci ferte orrut dahje orodit riikkas. Almmolaš doarjagiid hálddaša Bargo- ja čálgoetáhta (NAV).

www.nav.no

Dieđuid NAV:s dábálaš johtočálus beaiveruđaid birra gávnnat dás

Dieđut dieđihangeatnegasvuođa ja ámmátlaš dáiddalaš barggu birra gávnnat dás (Oza webloganis dieđuid dáiddalaš barggu birra)

Fáktádieđut atelieras bargama ja NAV dieđihangoarttaid birra
Dáiddáriin don sáhtát leat registrerejuvvon NAV-vuogádahkii seammás go barggat atelieras almmá mearkumis dan dieđihangortii. Eatnasat (maiddái NAV kantuvrras) eai dieđe dán vejolašvuođa, ja dávjá sii dieđihit ahte dieđihangortii galgá mearkut diimmuid vaikko ii leat bálkábargu. Dát ii leat áibbas riekta, ja lea dehálaš dan diehtit (muhto gažaldat lea baicca dat ahte mearkkaša go njuolggadusa geavaheapmi ahte mii ieža goaridat iežamet fidnu?).

NAV njuolggadusaid mielde diimmuid čállimis dieđihangortii, de dáiddáriin it dárbbaš čállit diimmuid mat gullet «dábálaš hárjehallamii eaige gula bálkáhuvvon bargui ». Dát mearkkaša ahte don sáhtát čađahit dábálaš suokkardanbargguid / geahččalemiid atelieras mat eai njuolga gula bálkáhuvvon bargui. Loga oasi johtočállosis, § 11-7 dieđihangeatnegasvuođa ja ámmátlaš dáiddalaš bargguid birra, vuolábealde:

Ámmátlaš dáiddalaš bargu

Dáiddárat galget čállit daid diimmuid go doaimmahit iežaset fitnu oktavuođas (dasa gullet ráhkkaneamit, hárjehallamat konkrehta bargguide, konsearttaide, čájáhusaide jna.). Diibmolohku sáhttá, jus ii leat eará vejolašvuohta, mearriduvvot árvvošteami vuođul man dahká ovttasráđiid NAV-kantuvrrain. Eará hárjehallandiimmut mat eai gula bálkáhuvvon bargguide it dárbbaš čálihit dieđihangortii.

Dáiddár gii lea ožžon, dahje doarjjaáigodagas oažžu bargostipeanda  Stáhta dáiddárráđis dahje vástideaddji stipeandda, meroštallojuvvo ahte son bargá 50 proseanta olles virggi ektui dan áigodaga go son vuostáiváldá stipeandda. Stipeanda dieđihuvvo bálkán, ja stipeandda vuostáiváldi galgá dieđihangortii čállit 18,5 diimmu vuosttaš vahkkui ja 19,0 diimmu nuppi vahkkui.

Buot bálkáhuvvon barggut, dáiddalaš doaimmas mat lea badjel 18,5 ja 19 diimmu galget čálihuvvot lassin. Viidáset galgá eará bargu mii ii gula dan bargui maid stipeanda galgá buhtadit, čállojuvvot dieđihangortii.

Mátkkošteami ja orodeapmi konsearttaid, čájáhusaid oktavuođas jna; de galgá čállit 7,5 diimmu juohke jándora go lea eret ruovttus.

Olles johtočálus

Ahkepenšuvdna
Penšuvdnavuogádat lea maŋimus jagiid rievdaduvvon nu ahte čadno lagabui bálkásturrodahkii, bargočatnaseapmái dahje priváhta čovdosiidda. Dát mearkkaša ahte jus dus jeavddalaččat leat leamašan vuollegis bálkkát de šattat vuolimus ealáhagain birget, jus juo it leat lihtodat liigedáhkádusa.

Ealáhaga supmi mii máksojuvvo lea dat seamma maid oaččut álbmotoajus, bargopenšuvdnaortnega bakte bargoaddis ja iežat seastimis.

Álbmotoaju ahkepenšuvdna galgá sihkkarastit dutnje birgemuša das rájes go deavddát 67 jagi. Váldonjuolggadussan lea ahte don galggat leat orron Norggas unnimusat golbma jagi maŋŋil go devdet 16 jagi, ja ahte bisut miellahttun álbmotoajus. Ahkepenšuvnnas lea vuođđopenšuvdna ja liigepenšuvdna.

Olles vuođđopenšuvdna ja sierralasáhus vástida unnimusealáhaga. Olles vuođđopenšuvnna oaččut jus leat orron Norggas 40 jagi. Ovttaskas olbmuide mearkkaša dievas vuođđopenšuvdna mii vástida vuođđosupmi sturrodaga.

Liigepenšuvdna meroštallojuvvo du bargodietnasa mielde ja galle jagi dus lea leamašan bargodienas. Jus galggat oažžut olles álbmotoaju Norggas, de gáibiduvvo ahte lea orron unnimusat 40 jagi Norggas das rájes go devdet 17 jagi.

Bargopenšuvdna lea álggahuvvon eanas fidnojoavkkuide. Bargopenšuvnna sáhttá  oažžut bargoheaitaga rájes ovdal go joavdá álbmotoaju ahkkái. Eanemus dovddus ordnet dál lea AFP (šiehtaduvvon penšuvdna). Dáid ortnegiid ruhtadeapmi dahkko go bargoaddi doallá dása du bálkkás, seammás go bargoaddit maiddái mákset iežaset oasi.

Friddjapoliisa lea penšuvdnavuoigatvuohta mii du bargodilálašvuođas lea čoggon (Kollektiivva penšuvdnadáhkádus).

Penšuvdnaseastinsoahpamuš lea dat maid juohkehaš ieš máksá dáhkádus- dahje seastifitnodahkii mii dasto osiid mielde máksojuvvo ruovttoluotta penšuvdnaagis.

Buohcanruhta ja dáhkádus
Bargit ožžot buohcanruđaid bargoaddis vuosttaš buohcanbeaivvi rájes iežasdieđáhusa dahje doavtterduođaštusa vuođul. 17. beaivvi rájes (2009) máksá oadjokantuvra buohcanruđaid bargiide ja iešheanalaš ealáhusdolliide. Leat stuorra erohusat das maid bargi oažžu go buohccá ja maid ealáhusdoalli oažžu. Bargi oažžu máksojuvvot buohcanruđaid 100 % buohcanruđaid vuođu ektui, muhto iešheanalaš ealáhusdoalli ges oažžu máksojuvvot dušše 65 % 17. beaivvi rájes.

Buohcanruđaid meroštallanvuođđu lea penšuvdnaaddi sisaboahtu (persovdnasisaboahtu).

Dieđut NAV:s buohcandieđáhusa birra gávnnat dás

Luođubargiin dahje iešheanalaš ealáhusdoallin de sáhtát lihtodit liigedáhkádusa NAV:s jus háliidat buoret vuoigatvuođaid jus buohccát. Dáhkádus láhče dutnje ekonomalaš dorvvolašvuođa buohcama oktavuođas ja ollásit geasusvuoiggaduvvon iežat livdnegis. Dáhkádusmáksámuš ođastuvvo jahkásaččat. Jagi 2013 lea njuolggadusat ná:

• Jus áiggut buohcanruđaid vuosttaš beaivvi rájes, de fertet máksit 3,1 proseanta buohcanruhtavuođus. Dát vuođđu lea golmma maŋimus jagiid penšuvdnaaddi sisaboađu gaskamearri (persovdnasisaboahtu). Ovdamearka: Jahkásaš gaskamearálaš bálká lea 300.000, de šattat máksit 9 300,- jahkái.
• Dievas buohcanruđat vuosttaš buohcanbeaivvi rájes máksá 10 % máksá 30 000,-
• Dievas buohcanruđaid máksámuš 17. Buohcanbeaivvi rájes máksá 2,7 % máksá 8 700,- jahkái.
• 65 % buohcanruhta vuosttaš buohcanbeaivvi rájes máksá 5 400,- jahkái.

Luođubargit: NAV meroštallá dáhkádusmávssu luođubargiide dan mielde man ollu bálkká sáhtát duođaštit. Don fertet duođaštit man ollu bálkká don vuorddát oažžut. Ovdamearkkat sáhttet leat iešdieđáhus, bálká- ja vearrogeassinbábir, bálkálihput dahje bargosoahpamušmáŋggus. NAV čađaha oktagaslaš árvvoštallama.

Iešheanalaš ealáhusdoallit: NAV meroštallá ealáhusdolliid dáhkádusmávssu ealáhusdietnasa mielde man sáhtát duođaštit. Dát sáhttá leat ealáhusdieđáhus, duođaštus go leat ovdavearu máksán, rehketdoallis gárvvistuvvon  mearreáigerehketdoallu jna. Dát geavahuvvo dassážii go dus lea golbma jagi ealáhusdienas lea livdnejuvvon.

Liigedáhkádusa sáhtát oastit jus rabat NAV neahttasiidduid ja doppe sáddet dáhkádusohcamuša skovi NAV 08-36.05 bakte. Lea maiddái vejolašvuohta oasit liigedáhkádusa dábálaš dáhkádusfitnodagain, eará hattiide gos NAV:s.

Dieđut NAV:s buohcandáhkádusa birra gávnnat dás.

Lámisvuođapenšuvdna
Lámisvuođadoarjja galgá sihkkarastit dietnasa ealiheapmái dasa gii guhkit áigái lea manahan dinennávcca buozalmasvuođa, vahága dahje vigi dihte. Leat guovttelágan doarjagat: áigeráddjejuvvon bargonávccahisvuođadoarjja ja lámisvuođapenšuvdna.

Álbmotoaju bargonávccahisvuođadoarjaga ohcamuš galgá ovddiduvvot čálalaččat dahje njálmmálaččat du báikkálaš NAV-kantuvrii. Váldonjuolggadussan lea ahte don galggat leat leamašan miellahttun álbmotoajus maŋimus golbma jagi ovdal go šaddet bargonávccaheapme. Don galggat leat gaskal 18 ja 67 jagi. Dinennákca galgá njiedjan guhkilmas buozalmasvuođa, vaháguvvama dahje vigi dihte. Gáibiduvvo maiddái ahte buozalmasvuohta, vahát dahje vihki galgá lea váldosivvan manin dinennákca lea njiedjan.

• Don galggat leat čađahan heivvolaš dálkkaslaš divššu ja barguimáhcaheami buorideames iežat dinennávcca.
• Dinennákca galgá leat njiedjan unnimusat 50 proseanttain. Almmolaš doarjagiid hálddaša Bargo- ja čálgoetáhta (NAV).

Dieđut NAV:s gávnnas dás

Vižžojuvvon NBK siidduin

Man ovddas válddát mávssu? Leage dihtomielalaš ahte gálvvu maid vuovddát lea vuoigŋaduodji.

Geavahanvuoigatvuohta

Vaikko lea málagovva mii lea biddjon govvarápma sisa itge šat dan oainne goassege, de ii leat málagovva maid oasti lea oastán. Son lea oastima ja máksima bakte ožžon vuoigatvuođa váldit dáidaga mielde ruoktot. Dáidaga haddi lea sorjjasmeahttun dasa man ollu leat máksán lerret, govvarápma, ja málas, dahje man guhka ádjánit dáidaga gárvvistit.

Geavahanvuohki

Masa oasti áigu geavahit dan gálvvu maid dus oastá, maiddái mearrida man ollu sii galget máksit. Jus dát leat almmolaš báikkis de oallugat sáhttet oaidnit vuoigŋaduoji. Neavva jus áiggut leat jáhkihahtti (hadde-) šiehtadalli, de lea ahte oahppat fuomášit ja oaidnit nuppi beali dárbbuid ja gáržžidusaid.

Áigi ja sadji

Lea erohus das goas dáidda galgá čájehuvvot priváhta báikkis dahje čájehuvvot olles Norggas dahje muđui máilmmis, ja lea maiddái erohus das ahte galgá go čájehuvvot bisttuhis dahje guhkit áigodaga.

Lassiárvu

Dan maid oasti máksá, lea dat lassiárvu maid don vuođđudan iežat gelbbolašvuođain, vásáhusain ja buvttadangoluiguin. Don leat máŋggaid jagiid bargan reidemis du dáiddalaš dajahusaid, vázzán skuvllaid ja kurssaid, iešoahpa čađahan, geahččaladdan ja dutkan, lohkan girjjiid fáttá birra ja iežas vuovdalan dáiddáriin. Dasa lassin dus leat golut ateliera/bádjái, dáhkádusaide, dáiddaorganisašuvnna miellahttuvuođamáksu, oadjodivadat ja ollu, ollu earáide.

Diibmohaddekalkuláhtor

Ávkkástala dieđuid diibmohaddekalkuláhtoris duogášdiehtun alccat. Nu guhkas go vejolaš de galggat garvit faktureremis diimmuid vuođul. Dalle don sáhtát váldit buori hatti vuoigatvuođaid ovddas, oasti earenoamáš gáibádusaid ja gažaldagaid, variašuvnnat gaskal doaibmašlájaid ja oastiprofiilla, ja don beasat bargat bargan dainna leahtuin mii  du mielas lea vuogas. Árgabeaivi šaddá eanet vuordevaš, mii ii leat nu endorii go lea ekonomiijas sáhka.

Diibmohaddekalkuláhtor  veahkeha du oaidnit movt du bálká lea biddjon oktii, ja daga buoret vejolašvuođa lihkostuvvat go galggat árvalit bálkká barggaheaddjái. Dat veahkeha du oaidnit man galle bargodiimmu don barggat, ja čájeha maiddái jus bálká bargodiimmuid ektui dagaha “vuolláibáhcaga”. Vaikko dan ii sáhte njuolgut geavahit du beaivválaš doibmii, molsašuddi bargoáiggiin go barggat iežat dáidagiin dahje ohcalat eará dienasgálduid, de dat goittot sáhttá veahkehit du diehtit makkár goluid don fertet atnit muittus, go barggat atelieras.

NBK lea ráhkadahttán diibmohaddekalkuláhtora mii lea heivehuvvon govvadáiddáriidda. Dan gávnnat dás.

Dábálaš kalkuláhtora gávnnat dás www.matte.no/kalkulator.htm

Kemiijalaš bargobiras

govvadáiddáriidda, pdf 32 MB.

Dáiddadivatláhka 5%
Láhka govvadáidaga gávpejođu divada birra jna. 5%, 1948

Buot almmolaš gávppašemiid oktavuođas, ja dakkár gávpedoaimmat mat dán lága mielde buohtastahttojuvvojit almmolaš gávppašemiin, dábálaččat go vuovdá gálvvu mii lea dahkkojuvvon Norggas dahje vieris riikkas, de galgá oasti, lassin gálvohaddái, máksit gitta 5 proseanta rádjai divada gálvohatti ektui. Departemeanta dat mearrida proseantameari sturrodaga.
Daid oktavuođain go oastogálvvu máksá ollislaččat eará dáidagiin, de galgá máksojuvvot divat goappaš dáidaga ovddas, jus vástideaddji vuovdin ruđaid vuostá livččii leamašan divatgeatnegas vuovdin. Divatmáksámuš ii guoskka skeaŋkkaide. Departemeanta sáhttá mearridit njuolggadusaid main mearridit makkár dáidagat gullet divatgeatnegas suorgái ja man viidát galgá divatgeatnegasvuohta leat go vuovdá dáidagiid olgoriikii dahje Svalbárdii.
Govvadáiddáriid Veahkkefoanda hálddaša ortnega.

www.kunstavgiften.no
www.bkhkunstavgift.com
www.lovdata.no

Kulturláhka
Láhka almmolaš eiseválddiid kulturdoaimma ovddasvástádusa  birra (Kulturláhka) 2007

Lága mihttomearri lea mearridit eiseválddiid ovddasvástádusa ovddidit ja láhčet kulturdoaimmaid viidát dásis, nu ahte nu oallu go vejolaš sáhttet searvat ja vásihit kultuvrralaš doaimmaide ja viidát vásihit kulturovdanbuktimiid.
Kulturdoaibma lea lágas čilgejuvvon juoga man:
a. ásahit, buvttadit, doaimmahit, gaskkustit ja juogadit dáidaga ja eará kulturovdanbuktimiid,
b. suodjalit, ovddidit máhtolašvuođa, ja seailluhit kulturárbbi,
c. oassálastit kulturdoaimmain,
d. ovdánahttit kulturfágalaš máhtolašvuođa ja gelbbolašvuođa.

www.lovdata.no

Soahpamuš čájáhusbuhtadusaid birra
Buhtadus mearriduvvo soahpamuša vuođul gaskal Stáhta ja nuppi bealde ges Norgga Govvadáiddárat, Norgga Dáiddaduojárat, Friddja Govvideddjiid Lihttu ja Sámi Dáiddačehpiid Searvi. Soahpamuš lihtoduvvo dábálaččat 4 jahkái áin hávil ja fátmmasta buhtadusmeroštallama ja buhtadusa juohkimis. Dás leat lihtodan soabahansoahpamuša (priváhta riektemeannudeapmi) gaskal dáiddaorganisašuvnnaid mat muddejit buhtadusaid juohkima. Juhkkojuvvo buhtadassan jahkásaš juolludemiiguin stáhtabušeahta bakte.